Skarby kultury UNESCO w Europie

Dubrownik

Zabudowa miasta / Na liście UNESCO od 1994 r.

Czerwone dachówki przykrywające białe wapienne domostwa, potężne mury obronne omywane morskimi falami - wysunięty w głąb Adriatyku skalisty skrawek lądu już z daleka urzeka swoim widokiem. W samym mieście ogromne wrażenie na zwiedzających wywierają wspaniałe pałace, kościoły i bastiony, zabytkowe studnie i pomniki, ale przede wszystkim niezwykła, wręcz magiczna atmosfera miasta z jego wąskimi, krętymi uliczkami.

Panorama Dubrownika z dobrze widocznymi murami obronnymi

Dubrownik zwany perłą Adriatyku ma ciekawą przeszłość. Został założony przez zesłańców z Rzymu w VII w. Do Raguzy, bo taką wówczas osada nosiła nazwę, wkrótce zawitali Słowianie. Średniowiecze było epoką rozkwitu miasta jako ważnego portu, pomostu handlowego między Bałkanami a Europą Zachodnią. Wolna Republika kupiecka zachowywała znaczną autonomię pod zwierzchnością innych państw. Kres jej świetności położyli nie najeźdźcy, lecz żywioły - trzęsienie ziemi w 1667 r. oraz pożar w 1706 r., w których zginęły tysiące mieszkańców i zostały zniszczone budowle romańskie, gotyckie i renesansowe. Kataklizmom oparły się wznoszone od XIII po XVII w. długie niemal 2 km masywne mury obronne z ponad 20 basztami i bastionami.

Fragment pałacu Sponza (dziedziniec wewnętrzny)

Historyczną oś miasta wyznacza ulica Stradun biegnąca od bramy Pile do bramy Ploće. Za najcenniejszy zabytek uchodzi pałac Rektorów, w którym urzędowały władze Republiki Dubrownickiej. Pałac Sponza mieści jedno z najbogatszych w Europie archiwów, ocalały też gotyckie klasztory Franciszkanów i Dominikanów.
W stylu baroku weneckiego powstały inne znane budowle miasta: katedra oraz Kościół p.w. św. Vlaha (Błażeja - patrona Republiki Dubrownickiej).

Split

Zabudowa miasta / Na liście UNESCO od 1979 r.

Split to miasto rozbudowujące się wokół pałacu. Ogromna rezydencja, budowana w latach 295-305, powstała po to, by zapewnić cesarzowi Dioklecjanowi godne miejsce odpoczynku po 2o latach pracowitych rządów. Później zaczęła obrastać w dobudowywane domy, a mieszkańcy zaadoptowali na swoje potzreby wiele rzymskich pomieszczeń.

Panorama miasta z barokowymi i renesansowymi pałacami

Dioklecjan urodził się w miejscowości Salona - ówczesnym centrum rzymskich posiadłości w Dalmacji. Został wyniesiony do władzy cesarskiej dzięki poparciu legionów. Kiedy abdykował, wybudował pałac, w którym zamierzał spędzić resztę życia. Budowlę wzorowaną na rzymskim obozie warownym wzniósł w pobliżu rodzinnej miejscowości. Salona stanowi dziś przedmieścia Splitu, ponieważ miasto zaczęło powstawać właśnie w obrębie pałacu Dioklecjana po jego samobójczej śmierci w 316 r. Rezydencja została założona na planie prostokąta o wymiarach 214 x 175 m. Przecinały ją dwie prostopadłe ulice. Była otoczona grubymi murami sięgającymi 21 m wysokości. Od strony południowej ozdabiał ją kolumnowy portyk, dzięki któremu cesarz mógł spacerować w cieniu po nabrzeżu.

Ruiny pałacu Dioklecjana z III w.

Ta część rezydencji przyległa bowiem do Adriatyku i w niej właśnie znajdowały się cesarskie apartamenty. Niestety, nic nie zachowało się do naszych czasów, jedynie piwnice odwzorowują układ wnętrz znajdujących się niegdyś powyżej. Z czterech bram zachowały się Brama Złota od północy i Brama Brązowa od południa, a perystyl otoczony wspaniałą kolumnadą pełni dziś funkcję teatru. Ośmioboczne mauzoleum Dioklecjana w VIII w. zostało przekształcone w katedrę, a położona naprzeciw świątynia Jowisza - w baptysterium.

Źródło: Encyklopedia ,,Skarby kultury i przyrody UNESCO" wyd.,, Ibis", Poznań 2013

Zobacz więcej: http://pl.wikipedia.org/wiki/Dubrownik