Skarby kultury UNESCO w Europie

 

Wawel - serce dawnej Polski, największy w Europie rynek z tętniącymi życiem po dziś dzień Sukiennicami, urokliwe zaułki i dziesiątki kościołów Starego Miasta stanowią najlepszą wizytówkę Krakowa. Dla Polaków szczególnie symboliczny wymiar ma dźwięk słynnego ,,Zygmunta" - katedralnego dzwonu, który bije w najważniejszych dla narodu momentach.

 

Budynek Sukiennic położony w centralnej części krakowskiego Starego Rynku; na piętrze mieści się oddział Muzeum Narodowego

 

Wzgórze Wawelskie znaczenia dla historii Polski nabierało od 1000r., gdy wraz z ustanowieniem w Krakowie biskupstwa Bolesław Chrobry rozpoczął budowę katedry.

   Zachowana do naszych czasów gotycka świątynia pochodzi z XIV-XV w. Koronowano i chowano w niej wielu polskich królów. Oprócz królewskich nagrobków w jej wnętrzu uwagę zwraca monumentalna konfesja św. Stanisława oraz perła renesansowej architektury - kaplica Zygmuntowska. Ostatnim Jagiellonem wiele zawdzięcza też wawelski zamek rozbudowany jako gotycka twierdza w XIV w. przez Kazimierza Wielkiego. Dziełem sprowadzonych z   Włoch artystów (renesansowa odbudowa zamku) są m.in. wspaniałe krużganki oraz reprezentacyjny wygląd wawelskich komnat.
   Włoscy twórcy odcisnęli swe piętno także na krakowskim Starym Rynku, biorąc udział w XVI w. w odbudowie spalonych kramów miejskich, czyli Sukiennic.

 

Stojący nieopodal równie charakterystyczny kościół Mariacki chlubi się drewnianym ołtarzem wyrzeźbionym przez Wita Stwosza. Barbakan i Brama Floriańska, Collegium Maius, romańskie, gotyckie i barokowe świątynie, specyficzny klimat Kazimierza, dzielnicy dawniej zamieszkiwanej przez Żydów - zwiedzanie Krakowa to pasjonująca przygoda...

 

 

 

 Malbork

Zamek krzyżacki / Na liście UNESCO od 1997r.   Marienburgiem, czyli grodem Maryi, Krzyżacy nazwali miejsce, do którego przenieśli stolicę swego państwa z Wenecji. Wybudowana przez nich warownia stała się największym nizinnym zamkiem Europy. Ogromna gotycka twierdza swym rozmachem budziła trwogę przed potęgą zakonu, dziś natomiast napawa zachwytem dla kunsztu budowniczych.   Zamek w Malborku - jeden z największych zachowanych zespołów gotyckiej architektury na świecie.   Nad Nogatem, jednym z ujściowych ramion Wisły, ok. 1275r. Krzyżacy rozpoczęli budowę zamku - siedziby komtura i kilkunastu rycerzy zakonnych. Ta część kompleksu, który z biegiem czasu osiągnął długość 600 m i szerokość 250 m, nosi nazwę Zamku Wysokiego i ma formę klasztoru z wewnętrznym dziedzińcem i krużgankami. Wspaniałymi gotyckimi portalami wyróżniają się tutaj kapitularz oraz kościół zamkowy z kaplicą św. Anny kryjącą groby wielkich mistrzów.     Po ustanowieniu Malborka w 1309 r. stolicą swego państwa podzamcze Zamku Wysokiego Krzyżacy przekształcili w Zamek Średni o wybitnie reprezentacyjnym charakterze. W jego zachodnim skrzydle mieści się największa z sal zamkowych - Wielki Refektarz,      w którym podejmowano najznamienitszych gości.                                                                                      Gotyckie sklepienie korytarza zamkowego  Zapleczem gospodarczym został ostatni z członów warowni - Zamek Niski - odbudowywany murami do początku XV w.     Sławę niezdobytej twierdzy ugruntowało oblężenie Malborka przez Władysława Jagiełłę po bitwie grunwaldzkiej - w ręce polskie zamek przeszedł bowiem dopiero w 1457 r.    Zamek jest też swoistym pomnikiem sztuki konserwatorskiej, bowiem do dawnej świetności przywróciły go staranne zabiegi trwające ponad 200 lat.     Toruń Średniowieczny Zespól Miejski / Na liście UNESCO od 1997 r.   Pachnący piernikami Toruń, miejsce narodzin Mikołaja Kopernika, urzeka gotycką ceglaną architekturą, nad którą górują wieże kościołów i ratusza, wznoszące się nad szerokim korytem Wisły. Mury, bramy i baszty obronne, pięknie zdobione kamienice i obszerne spichlerze świadczą o zamożności toruńskich mieszczan bogacących się na handlu wiślanym.    Stare Miasto w Toruniu to jeden z najcenniejszych zespołów zabytkowych w Polsce   Toruń lokowali w 1223 r. Krzyżacy, ale już trzy lata później przenieśli zakładane miasto w górę Wisły, by uchronić je przed częstymi powodziami. W nowym miejscu został wytyczony rynek staromiejski, którego największą ozdobą jest gotycki ratusz zbudowany przez mistrza Andrzeja pod koniec XIV w. , z manierystycznymi szczytami i wieżyczkami dobudowanymi w XVII w. Na drugiej z wież dominujących nad toruńską starówką - kościele farnym św. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty - w 1500 r. zawisł olbrzymi dzwon Tuba Dei (łac. trąba Boża). Oprócz fary św. Janów do wspaniałych gotyckich świątyń zaliczają się Kościół p.w. NMP, powiększony w 1636 r. o barokową kaplicę - mauzoleum Anny Wazówny - oraz Kościół p.w. św. Jakuba, główny kościół Nowego Miasta lokowanego w 1264 r. (oba miasta zostały połączone w 1466 r., kiedy Toruń znalazł się pod polskim panowaniem).   Na wieży gotyckiego ratusza staromiejskiego w Toruniu znajduje się taras  widokowy.   W jednorodnej stylowo zabudowie  mieszkalnej Starego Miasta szczególnie wyróżnia się zespół dwóch kamienic mieszczący muzeum Mikołaja Kopernika.    Za jedną z najpiękniejszych uchodzi gotycka kamienica Pod Gwiazdą o zdobionej delikatnymi motywami roślinnymi barokowej fasadzie. Z potężnego zamku krzyżackiego pozostały jedynie ruiny. W lepszym stanie przetrwały obwarowania miejskie, z trzema bramami spośród pierwotnych ośmiu i kilkoma basztami - wśród nich Krzywą Wieżą odchyloną od pionu o 140 cm.       Wieliczka Kopalnia Soli / Na liście UNESCO od 1978 r.   Zabytkowa Kopalnia Soli w Wieliczce znalazła się - obok Krakowa- wśród pierwszych dwunastu obiektów wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Niezwykły wygląd wykutych w pokładach soli komór, chodników, rzeźb - istne świadectwo wielowiekowego trudu zaklęte w podziemnym królestwie - stanowi magnes przyciągający rzesze turystów z całego świata. Wieliczka jako źródło wyjątkowo cennej w dawnych czasach soli była znana już wtedy, nim na krakowskim tronie zasiedli pierwsi piastowie. ,,Białe złoto" pozyskiwano wówczas ze źródeł solankowych, a w XII w. rozpoczęła się eksploatacja złóż podziemnych. Od tego czasu datuje się istnienie najstarszej, wciąż czynnej kopalni soli na świecie - Wieliczki. W ciągu wieków wykuto 300 km korytarzy i ponad 2000 komór rozlokowanych na 9 poziomach. Ciężką pracę w sięgających 327 m w głąb ziemi wyrobiskach ilustrują zachowane historyczne urządzenia oraz rzeźby górników przedstawione w rozmaitych zajęciach związanych właśnie z wydobywaniem soli.    Praca w podziemiach jest niebezpieczna, dlatego też wymaga od górników dużej odwagi i poświęcenia. Pracujący pod ziemią, chcąc uchronić się przed czyhającymi nań zagrożeniami, kierowali modlitwy do patronów kopalni. Kaplica św. Kingi       Najpiękniejszą z kilku podziemnych kaplic jest Kaplica p.w. św. Kingi z końca XIX w., poświęcona księżnej wywodzącej się według legendy z Węgier. Wśród bogatego, w całości wykutego w soli wystroju, uwagę zwracają ołtarze, cykle płaskorzeźb, figury i misterne żyrandole.    W kopalni zachwyt budzą również jeziorka solankowe podziwiane z malowniczych drewnianych schodów i galerii.